Vatandaşlık parası (Bürgergeld)

Vatandaşlık parası alan biri olarak elime ne kadar para geçer?

Vatandaşlık parası alan bir kişi olarak ne kadar para alacağınız öncelikle standart ihtiyaca (Regelbedarf) bağlıdır. Standart ihtiyaç, geçim için gerekli aylık giderleri ifade eder. Bunlar da yaşınıza ve ihtiyaç ortaklığı (Bedarfsgemeinschaft) olarak adlandırılan topluluk (bkz. ayrıca “Vatandaşlık parası ve aile” bölümü) içinde yaşayan kişilerin kimler olduğuna göre basamaklandırılır. Burada başta beslenme, giyim, vücut bakımı, ev ihtiyaçları veya evin enerji ihtiyacı (sıcak su hariç) için gerekli ihtiyaçlar dikkate alınır. Bu da size toplu para (temel oran (Regelsatz)) olarak ödenir. Güncel temel oranlar yıllık olarak düzenlenir.

Yalnız başına yaşayan bir kişi için temel oran 502 Euro’dur. Yalnız başına yaşayan bir kişinin temel oranından yola çıkılarak, ihtiyaç ortaklığının diğer üyeleri için geçerli tutarlar belirlenir. Bu tutarlar aşağıdaki gibidir:

• Çiftler: 902 Euro (reşit olan kişi başına 451 Euro)
• Ebeveyninin hanesinde yaşayan 25 yaşından küçük reşit yetişkin: 402 Euro
• 14 ile 17 yaş arası gençler: 420 Euro
• 6 ile 13 yaş arası çocuklar: 348 Euro
• 5 yaşından küçük çocuklar: 318 Euro

Standart ihtiyaca ek olarak barınma ve ısınma giderleri de hesaba katılır.

Örneğin bir Minijob’dan (mini iş) kazandığınız bir gelirinizin olması size ödenen vatandaşlık parasının tutarının azalmasına neden olabilir. Hem gelir hem de mal varlığı için istisna tutarları vardır. Bunlar hesaplamaya katılmayan tutarlardır (bkz. “Vatandaşlık parası ve gelir” ve “Vatandaşlık parası ve mal varlığı”).

Başka kişilerle bir ihtiyaç ortaklığı (Bedarfsgemeinschaft) (bkz. “Vatandaşlık parası ve aile”) olarak tabir edilen şekilde birlikte yaşıyorsanız, Vatandaşlık parasının hesaplamasında ihtiyaç ortaklığının geliri ve mal varlığı da göz önünde bulundurulur.

Ek ihtiyaçlar (Mehrbedarfe) nelerdir?

Standart ihtiyacı tamamlayıcı olarak ek ihtiyaçlar da vardır. Bunlar özel yaşam durumlarında kabul edilirler ve mali açıdan ek olarak desteklenirler. Bu örneğin hamileyseniz, çocuğunuza tek başınıza bakıyorsanız veya bedensel kısıtlamalarınız varsa geçerlidir. 

Aşağıdaki kişi grupları vatandaşlık parası kapsamında ek ihtiyaç yardımı alabilirler:

• Çocuğunu tek başına yetiştirenler
• Engelliler
• Tıbii nedenlerle yüksek maliyetli beslenmeye ihtiyacı olanlar
• Hamileler

Bu kişi grupları daha yüksek olan ihtiyaçlarını karşılamak için ek yardım alırlar. Örneğin evdeki sıcak suyunu şofbenle kendisi üretmek zorunda olan kişiler de ek ihtiyaç yardımı alabilirler. Ek ihtiyacın tutarı kişinin standart ihtiyacına bağlıdır.

Ek ihtiyaç için düzenli olarak ödenen tutarlara ek olarak bir seferlik ödenen yardımlar da vardır. Bunlara örnek olarak bir dairenin ilk defa tefriş edilmesi veya çocuk için ve de eğitim ve katılıma yönelik yardımlar sayılabilir.

Vatandaşlık parası ikramiyesi (Bürgergeld-Bonus) ve mesleki gelişim parası (Weiterbildungsgeld)

Vatandaşlık parası alıyor ve mesleki gelişim kurslarına devam etmek istiyorsanız ek mali destek alabilirsiniz. Bunun hedefi, sizin işgücü piyasasına hazırlanmanızdır. Burada, kısa vadeli bir arabuluculuk yerine uzun vadeli bir yeterlilik kazanımı söz konusudur.

Mesleki gelişim yoluyla yeterliliğinizi genişletmek veya öğreniminizi tamamlamak mı istiyorsunuz? Öyleyse vatandaşlık parası ikramiyesi veya mesleki gelişim parası almaya hakkınız olabilir.

Önemli: Bağlı olduğunuz Jobcenter, hangi mesleki gelişim tedbirleri için hangi kapsamda yardım alınabileceğine dair size bilgi verir. Bu nedenle ilk adım olarak yetkili kişiyle şahsen bir görüşme yapmalısınız.

Vatandaşlık parası ikramiyesi

Sürdürülebilir entegrasyon için çok önemli olan kurslara katılmak için aylık 75 Euro vatandaşlık parası ikramiyesi ödenir. Vatandaşlık parası ikramiyesi aşağıdaki kurslara katılım durumunda ödenebilir:

 - Süresi 8 haftadan uzun olan, mezuniyet hedefli olmayan mesleki gelişim

- İşe giriş yeterliliği

- Mesleğe hazırlayan eğitim tedbirleri

- Destekli mesleki eğitimin ön aşaması

- Sosyal Güvenlik Kanunu II. Cildi 16h maddesi 1. fıkrası uyarınca zor erişilebilir gençlerin desteklenmesi

Vatandaşlık parası ikramiyesi, 1 Temmuz 2023 tarihinden önce başlanmış ve sonrasında devam etmekte olan tedbirler için de geçerlidir.

Mesleki gelişim parası

Mesleki eğitim kapsamındaki bir mezuniyet sağlayan, desteklenen mesleki gelişim kursuna katılmak için aylık 150 Euro ek ödeme yapılır.

Mesleki gelişim parası, 1 Temmuz 2023 tarihinden önce başlanmış ve sonrasında devam etmekte olan, mezuniyet hedefli mesleki gelişim kursları için de geçerlidir.

Ne zaman mezuniyet hedefli olmayan mesleki gelişimden bahsedilir?

Vatandaşlık parası ikramiyesiyle bağlantılı önemli kavramlardan biri mezuniyet hedefli olmayan mesleki gelişimdir. Bunun anlamı: Mesleki gelişim, işgücü piyasasında sürdürülebilir entegrasyon için yardımcı olur, ama mesleki eğitim mezuniyeti sağlamaz. Buna örnek olarak, bilgisayar bilgisi gibi temel becerilerin genişletildiği kurslar sayılabilir.

Ne zaman mezuniyet hedefli mesleki gelişimden bahsedilir?

Mesleki gelişim parasıyla bağlantılı önemli kavramlardan biri mezuniyet hedefli mesleki gelişimdir. Bunun anlamı: Mesleki gelişim sonucunda mezuniyet elde edilir. Buna örnek olarak, alan değişikliği, kısmi mesleki yeterlilik veya harici/dışarıdan bitirme sınavlarına hazırlık kursları sayılabilir.

Mesleki gelişim parası ne süreyle ödenir?

Aylık 150 Euro tutarındaki mesleki gelişim parası üç yıla kadar ödenebilir.

Alan değişikliği ile ilgili başka hangi teşvikler var?

Eğitim görülen meslekte mezuniyeti sağlayan ve teşvik edilen bir mesleki gelişim eğitimine başarıyla katılanlar için 1.000 veya 1.500 Euro mesleki gelişim ikramiyesi verilir. Bunun anlamı: Öngörülen bir ara sınav veya iki aşamalı mezuniyet sınavının ilk aşaması başarıldığında 1.000 Euro ikramiye verilir. Mezuniyet sınavı başarıyla tamamlandığında ise bunun için 1.500 Euro ikramiye verilir.

Vatandaşlık parası ikramiyesine (Bürgergeld-Bonus) ve mesleki gelişim parasına (Weiterbildungsgeld) nasıl başvurabilirim?

Mesleki gelişim parasına ve vatandaşlık parası ikramiyesine ayrıca başvurmak zorunda değilsiniz. Jobcenter vatandaşlık parası ikramiyesini veya mesleki gelişim parasını size her ay sonradan öder. Devam ettiğiniz mesleki gelişim tedbirinin istenen şartları sağlayıp sağlamadığından emin değilseniz, Jobcenter’daki temsilciniz size yardımcı olur. Her halükarda ona danışmanız tavsiye edilir.

Mesleki gelişim ikramiyesini nereden alabilirim?

Mesleki gelişim ikramiyesi için de başvuruya gerek yoktur. Yalnızca ara sınav veya mezuniyet sınavı sonuç belgesini Jobcenter’a ibraz etmeniz yeterlidir.

Vatandaşlık parası ikramiyesi için kurslara tam zamanlı mı katılmak gerek?

Hayır. Bağlı olduğunuz Jobcenter’daki temsilciniz, teşvik almak için hangi mesleki gelişim kursuna hangi kapsamda devam edebileceğinizi sizinle görüşür.

Vatandaşlık parası ile bağlantılı önemli bir kavram da ihtiyaç ortaklığıdır (Bedarfsgemeinschaft). Bununla, birlikte yaşayan ve geçimini ortaklaşa sağlayan insanların oluşturduğu topluluk ifade edilir. Örneğin bir aile böyledir. İhtiyaç ortaklığının koşulları Sosyal Güvenlik Yasasınnın İkinci Cildinde (SGB II)  kesin olarak tarif edilir. Bununla ilgili en önemli noktaları burada kısaca tanıtacağız.

Ne zaman ihtiyaç ortaklığından (Bedarfsgemeinschaft) bahsedilir?

İhtiyaç ortaklığı, bir hanede birlikte yaşayan tüm kişileri ifade eder. En az bir kişi vatandaşlık parası alıyor olmalıdır. Bu hanede başka kişiler de yaşıyorlarsa, onlar da bu ihtiyaç ortaklığına dahil olabilirler.

İhtiyaç ortaklığı, hanenizde yaşayan herkesi ifade eder.

Aşağıdakiler ihtiyaç ortaklığına dahildir:

• Vatandaşlık parası alan kişi
• Ayrı yaşamamak kaydıyla eşi veya kayıtlı hayat arkadaşı
• Evliliğe benzer bir yaşam birlikteliği şeklinde yaşayan bir eş (koşul: eşler ortak bir hanede yaşamalıdır ve birbirlerini destekleyip karşılıklı sorumluluk üstlenmelidir. Bu durum örneğin birliktelik bir yıldan uzun süredir devam ediyorsa veya müşterek çocukları varsa geçerlidir.)
• Aynı hanede yaşayan 25 yaşından küçük çocuklar (koşul: çocuklar evlenmemiş olmalıdır, çalışmaya engel durumu bulunmamalıdır ve geçimlerini kendi gelirleriyle sağlayamamalıdır. Örneğin çocuk parası veya nafaka ödenekleri çocuğun geliri sayılır.)
• 15 ile 25 yaş arasında olan, evlenmemiş, çalışmaya engel durumu olmayan ve vatandaşlık parası için başvurmuş bir çocuğun ebeveyni veya ebeveyninden biri (koşul: ebeveyn çocukla aynı hanede yaşamalıdır. Ebeveynlerden birinin partneri de buna dahildir.)

İhtiyaç ortaklığına dahil olmayanlar:

• Geçimini kendi geliriyle veya mal varlığıyla sağlayabilen çocuklar
• Evli çocuklar
• Ebeveyniyle birlikte yaşasa da, 25 yaşında olan çocuklar
• Ayrı yaşayan eşler ve partnerler
• Büyükanne ve büyükbaba
• Bir ortak yaşam üyeleri (Wohngemeinschaft – WG; bkz. Ayrıca bu kısmın devamında “Hane otaklığı” (Haushaltsgemeinschaft))

Geçici ihtiyaç ortaklığı (Temporäre Bedarfsgemeinschaft)

Ayrı yaşayan ebeveynin çocukları diğer ebeveyni düzenli olarak ziyaret ediyorsa ama sürekli onun yanında yaşamıyorsa geçici ihtiyaç ortaklığından bahsedilir. Bu durumda çocuk için diğer ebeveyninin hanesinde kaldığı süre boyunca gün esaslı bir hak doğar.

İhtiyaç ortaklığında (Bedarfsgemeinschaft) ne kadar vatandaşlık parası alabilirim?

Bir ihtiyaç ortaklığı şeklinde yaşıyorsanız vatandaşlık parası tutarının hesaplanmasında ihtiyaç ortaklığı üyelerinin hepsinin geliri ve mal varlığı dikkate alınır. Yasa koyucu bunu bu şekilde tespit etmiştir, çünkü ortak yaşayan kişilerin birbirlerine mali açıdan destek oldukları ve geçimlerini ortaklaşa sağladıkları kabul edilmektedir.

Dolayısıyla vatandaşlık parasının tutarı aşağıdaki kriterlere bağlıdır:

• Bir kişinin standart ihtiyacı,
• Barınma ve ısınma ihtiyacı,
• Kişinin geliri (örn. bir Minijob’dan kazandığı) ve mal varlığı,
• İhtiyaç ortaklığının diğer üyelerinin geliri ve mal varlığı.

Yalnız başına yaşayan bir kişi için güncel temel oran 502 Euro’dur. Yalnız başına yaşayan bir kişinin temel oranından yola çıkılarak, ihtiyaç ortaklığının diğer üyeleri için geçerli tutarlar belirlenir. Bu tutarlar aşağıdaki gibidir:

• Çiftler: 902 Euro (reşit olan kişi başına 451 Euro)
• Ebeveyninin hanesinde yaşayan 25 yaşından küçük reşit yetişkin: 402 Euro
• 14 ile 17 yaş arası gençler: 420 Euro
• 6 ile 13 yaş arası çocuklar: 348 Euro
• 5 yaşından küçük çocuklar: 318 Euro

İhtiyaç ortaklığı (Bedarfsgemeinschaft) ile hane ortaklığı (Haushaltsgemeinschaft) arasındaki fark nedir?

İhtiyaç ortaklığı, birlikte yaşayan ve geçimini ortaklaşa sağlayan insanların oluşturduğu bir topluluktur.

Hane ortaklığı ise, akraba veya evlilik yoluyla akraba olan kişilerin aynı hanede yaşadığı ama ihtiyaç ortaklığına üye olmadığı durumlarda söz konusudur.

Bir hane ortaklığına örneğin şunlar dahildir:

• akraba veya evlilik yoluyla akraba olan kişiler (örneğin ebeveyn, büyükanne ve büyükbaba, amca-dayı, hala-teyze ve 25 yaşından büyük yeğenler ve kardeşler).
• 25 yaşını doldurmuş olup aynı hanede yaşayan öz ve evlatlık çocuklar.

Bir hane ortaklığının üyelerinin birbirlerine mali açıdan destek oldukları kabul ediliyorsa bu durum vatandaşlık parasının hesaplamasını etkileyebilir. Ancak bu durum yalnızca gelir ve mal varlığı bakımından beklenti dahilinde olduğunda geçerlidir.

Başka hangi yardımlar vardır?

Çocuklar halen okula gidiyorlarsa, 25 yaşını doldurana kadar eğitim yardımları alma hakları vardır. Buna aşağıdaki yardımlar dahildir:

• Ana okulu ve okul gezilerlerinin masraflarının iadesi,
• Ana okulu veya okuldaki toplu öğle yemeğinin masrafları karşılanır,
• Yılda iki kez okul gereçleri için toplu olarak para yardımı,
• İhtiyaç halinde okul servisi giderlerinin iadesi ve
• Gerekli olması halinde okul dışı ek ders giderlerinin karşılanması.

Ayrıca 18 yaşına kadar sosyal ve kültürel hayata katılım yardımları için aylık 15 Euro toplu para ödenir (örn. spor kulübü üyeliği, müzik dersi).

Dairemin giderleri de karşılanıyor mu?

Genelde evet. Vatandaşlık parası barınma ve ısınma giderlerini de kapsamaktadır. Bu hem kiralık konutta yaşıyorsanız hem de kendi evinizde yaşıyorsanız geçerlidir. Karşılanan giderler arasında yakıt hariç kira, yan giderler ve ısınma giderleri sayılır. Kendi evinizde oturuyorsanız, borç faizleri ve ev parası dikkate alınabilir. Ana paraya ait geri ödemeler esas olarak dikkate alınmaz. Karşılanan giderlerle ilgili ayrıntılı bilgi için lütfen bağlı olduğunuz Jobcenter’e başvurun.

Yardım alınan ilk yılda, alınacak yardımın hesaplanmasında barınma giderlerinin esas olarak tamamı dikkate alınır. Bunun ardından, giderlerin orantısız olması durumunda taşınmanın daha ekonomik olup olmayacağı incelenir. Bu durumda, giderlerin azaltılması mümkün olmayıncaya veya yardım alan kişinin gücü yetmeyinceye kadar orantısız giderler kabul edilir; bu da genelde en fazla altı aydır. Isınma giderleri de ancak orantılı olması halinde ilk yıl dikkate alınır. 

Elektrik parasını (ısınma için olan hariç) ihtiyacı standart yardıma dahildir.

Evimin ilk tefrişatı da destekleniyor mu?

Evet. Belirli şartlar altında Jobcenter’dan evinizin ilk tefrişatı için de mali destek alabilirsiniz (örneğin mobilya ve ev eşyaları için). Bunları ayrıca talep etmelisiniz.

Bunun koşulları şunlardır:

• Gerçekten de ilk tefrişat olmalıdır. Bunun anlamı, bir konutun ya daha önce var olmadığı için ya da tefrişatı tamamen tahrip olduğu için yeniden tefriş edilmek zorunda olmasıdır. Örneğin bir yangından veya evsizlik döneminden sonra (bununla ilgili bilgileri yetkili Jobcenter’dan edinebilirsiniz).
• ya vatandaşlık parası alma hakkınız bulunmalıdır,
• ya da geçiminizi sağlamak için yardıma ihtiyacınız olmasa da (barınma ve ısınma için uygun giderler dahil) ilk tefrişat ihtiyacınızı 1. Cümle uyarınca kendi gücünüzle ve kaynaklarınızla tam olarak karşılayacak durumunuz olmamalıdır. Bu durumda altı aylık bir dönem içinde kazandığınız gelir dikkate alınabilir.

İlk tefrişat yardımına onay verildiğinde, gerekli ev tefrişatı, mesela mobilya, ev aletleri, kap kacak ve başka eşyalar için karşılıksız maddi yardım veya alışveriş çekleri verilir.

Not: Konut parası kanununa göre konut parası (Wohngeld)

Konut parası almaya hakkınız varsa buna vatandaşlık parasından önce başvurulmalıdır. Çünkü konut parası öncelikli sosyal yardımdır. Temel düzenlemelerden farklı olarak, 31 Aralık 2022 tarihinde devam etmekte olan onay dönemleri veya 1 Ocak 2023 ile 30 Haziran 2023 tarihleri arasındaki onay dönemleri  içinde konut parası kanunu uyarınca konut parasından yararlanmakla yükümlü değilsiniz. Konut parasıyla ilgili olarak burada daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

Çalışsanız bile yardıma ihtiyaç duyabilirsiniz. Geliriniz geçiminizi sağlamaya yetmiyorsa vatandaşlık parası ile gelirinizi artırabilirsiniz. Bu durumda vatandaşlık parası olarak ne kadar para alacağınız gelirinizin tutarına ve tespit edilen ihtiyaca bağlıdır.

Gelirim varsa, alacağım vatandaşlık parası nasıl hesaplanır?

Kazanç getiren bir işten dolayı bir geliriniz varsa vatandaşlık parasının hesaplanmasında bu gelir göz önünde bulundurulur. Ama hesaba katılmayan, istisna tutarları vardır. Bu nedenle çalışıyorsanız, çalışmayan vatandaşlık parası alanlardan daha çok para alırsınız. 

Bağlı olduğunuz Jobcenter mahsup edilecek geliri her zaman kişiye özel hesaplar.

Gelirden düşülecek tutarlar başlıca şunlardır:

• Gelir üzerinden tahakkuk eden vergiler,
• Yasayla öngörülen ve orantılı bir özel sigorta,
• Gerlir vergisi kanununa göre yaşlılık sigortası için teşvik edilen tutarlar,
• Başvuru giderleri (örn. ulaşım giderleri, çifte ev idaresi),
• Yasal nafaka yükümlülüklerine dair harcamalar ve

Çalışanlar için istisna tutarları:

100,00 € tutarındaki temel istisna tutarına ek olarak çalışma yoluyla elde edilen gelire dair başka istisna tutarlar da vardır.

Bunlar aşağıdaki gibi hesaplanır:

• Kazanç getiren bir işten edindiğiniz brüt gelirinizin 100 ile 1.000 Euro arasındaki tutar için yüzde 20 ek istisna tutarı elde edersiniz.
• 100 Euro üzerinde olan ve 520 Euro’dan fazla olmayan aylık geliriniz için yüzde 20.
• 520 Euro üzerinde olan ve 1.000 Euro’dan fazla olmayan aylık geliriniz için yüzde 30.
• Kazanç getiren bir işten edindiğiniz brüt gelirinizin 1.000 ile 1.200 Euro (ya da reşit olmayan çocuğunuz varsa 1.500 Euro) arasındaki tutar için ek olarak yüzde 10 istisna tutarı daha elde edersiniz.

Başka istisna tutarları

• Gençlerin öğrenci işlerinden elde ettikleri gelir ve mesleki eğitimden Minijob sınırına kadar (halen 520 Euro) elde ettikleri gelirler vergilendirilmez. Tatildeki öğrenci işlerinden elde edilen gelirler esas olarak 25 yaşına kadar dikkate alınmaz.
• Federal gönüllülük hizmeti veya sosyal hizmet görevinde olanlarla okul ve mesleki eğitim arasındaki geçiş döneminde olan gençler de artırılmış istisna tutarlarından yararlanırlar.
• Harcama tazminatları, vergi huykukunda olduğu gibi yılda bir kez hesaplanır. Yani harcama tazminatları, yıllık 3.000 Euro istisna tutarını aşmadığı sürece gelirden sayılmaz.

Başka hangi kazançlar vatandaşlık parası hesaplamasına dahil edilir?

Vatandaşlık parasının incelenmesinde ve hesaplanmasında düşülen, örneğin çocuk parası veya ebeveyn parası gibi çeşitli sosyal yardımlar vardır. Bunlar öncelikli yardımlar olarak adlandırılır. Bir seferlik gelirler de vatandaşlık parasından düşülür. Bunlar örneğin Noel parası, vergi iadesi veya bağışlardır.

Vatandaşlık parasının hesaplamasında rol oynamayan gelirler var mıdır?

Evet. Vatandaşlık parasından düşülmeyen gelirler de vardır. Bunlar arasında örneğin Federal İaşe Yasası uyarınca temel emekli maaşı, görme engelliler parası veya tam zamanlı bakımda bakım parası bunlardandır. Engelli çocukların bakımında eğitim amaçlı kullanım için verilen yardımlar özel bir düzenlemeye tabidir: Yardımlar üçüncü çocuk için %75 oranında, dördüncü ve sonraki her çocuk için %100 oranında dikkate alınmaz.

Bir mal varlığınız varsa, vatandaşlık parası yardımı almaya hak kazanmadan önce geçiminiz için bundan yararlanmanız zorunlu değildir. Mal varlığı arasında örneğin nakit para, banka mevduatı, hisseler, yapı tasarruf sözleşmeleri veya hayat sigortaları sayılır. Gelirde olduğu gibi bunun için de istisna tutarları vardır. Bu bölümde başlıca istisna tutarlarını ve sınırları kısaca tanıtacağız.

En fazla ne kadar param olabilir?

Yardım aldığınız ilk yılda, kayda değer bir mal varlığınız varsa, bundan yararlanmak zorunda kalırsınız. İhtiyaç ortaklığındaki ilk kişi için bu 40.000 Euro üzerindeyse, kayda değer bir mal varlığı olduğu kabul edilir. İhtiyaç ortaklığı diğer her birey için kişi başına 15.000 Euro tutarını elinde tutabilir.

Yardım aldığınız ikinci yıldan itibaren ihtiyaç ortaklığındaki her birey için hesaba katılacak mal varlığı tutarından 15.000 Euro istisna tutarı düşülür. Bir kişinin mal varlığı 15.000 Euro’yu aşarsa, bu fazla tutar diğer bir kişinin henüz ulaşmamış olduğu istisna tutarı sınırına aktarılabilir.

Çocuklarımın mal varlığı ne olacak?

İhtiyaç ortaklığındaki çocuklar için de kişi başı 15.000 Euro istisna tutarı geçerlidir. Bu sayede eğitime yönelik sigortaların korunması amaçlanmaktadır. Çocukların daha fazla mal varlığı varsa, bundan yalnızca kendi geçimlerini karşılarlar, ebeveynin geçimini değil. Gençlerin yetişkinlik hayatına borçsuz bir şekilde başlamaları amaçlanır. Bu nedenle yükümlülük, reşit oldukları tarihte 15.000 Euro istisna tutarını aşan mal varlığıyla sınırlıdır.

Mevcut yaşlılık sigortam (Altersvorsorge) ne olacak?

Yaşlılık sigortası için yapılan sigorta sözleşmeleri mal varlığı olarak değerlendirilmez ve dolayısıyla vatandaşlık parası için de dikkate alınmaz. Bu özellikle federal yasalarca açıkça yaşlılık sigortası olarak teşvik edilen diğer türlerdeki yaşlılık sigortaları için de geçerlidir.

Müstakil evim veya kendime ait dairem varsa ne olur?

Kendinizin oturduğu bir eviniz veya daireniz olsa da, ilke olarak vatandaşlık parası alabilirsiniz. Buradaki önemli nokta, konutun büyüklüğünün ve sakinlerinin sayısının uygun olup olmadığıdır. Gayrimenkulünüzün koruma kapsamında olup olmadığını, bunun için hangi harcamaların iade edilebileceğini ve daha başka bilgileri bağlı olduğunuz Jobcenter’dan alabilirsiniz.

Bir arabam varsa ne olur?

Vatandaşlık parası alan bir kişi olarak bir otomobil veya motosiklet sahibi olabilirsiniz. Bu, ihtiyaç ortaklığındaki çalışmaya engel durumu olmayan her üye için geçerlidir. Ancak otomobilin veya motosikletin değeri uygun olmalıdır. Hala var olan kredi borcu düşüldküten sonra maksimum 15.000,00 Euro tutarında bir satış bedeline ulaşılabiliyorsa, bunun esas olarak uygun olduğu kabul edilir. Uygunluk kontrolü münferit durumdaki koşullar (ihtiyaç ortaklığının büyüklüğü, hane içindeki motorlu taşıt sayısı, satın alma zamanı) dikkate alınarak yapılır.

Vatandaşlık parası alıyorsanız bazı yükümlülükleri yerine getirmelisiniz. Bildirim yükümlülükleri ve katılım yükümlülükleri olarak adlandırılan yükümlülükler vardır. Bununla ilgili en önemli yükümlülükleri burada kısaca tanıtacağız:

Aktif iş arama yükümlülüğü nedir?

Aktif iş arama yükümlülüğü, katılım yükümlülüklerinin en önemlileri arasındadır. Vatandaşlık parası alıyorsanız esas olarak çalışabilecek durumdasınızdır. Bu nedenle iş başvuruları yaptığınızı kanıtlamalısınız ve örneğin iş başvurularınızı ibraz etmelisiniz. Bu, kişisel çaba olarak adlandırılır.

Kişisel çabalar arasında, Jobcenter çalışanlarıyla yaptığınız görüşmeler vardır. Bir potansiyel analizi ile kişisel özelliklerinizin, becerilerinizin ve uygun olduğunuz işlerin neler olduğu, iş hayatına katılımınızı zorlaştıran durumların neler olduğu bu görüşmelerde belirlenir. Görüşmeler, iş hayatına katılım anlaşması ile kayıt altına alınır. Burada, iş arama sürecinde hangi tedbirlerle desteklendiğiniz de yazılıdır. Bunlar örneğin iş başvurusu giderlerinin karşılanması veya bir iş başvurusu eğitimi olabilir.

İş arama sürecindeki yükümlülükler arasında bir iş teklifini gerekçesiz şekilde reddedemeyeceğiniz de bulunur. Bir iş bulma fırsatı karşınıza çıktığında bu fırsattan yararlanmakla yükümlüsünüz.

Vatandaşlık parası alan bir kişi olarak, sizin vasıflarınıza uygun olduğu varsayılan her işi kabul etmek zorundasınız. Zihnen, ruhen ve bedenen yapabileceğiniz ve iş yasası hükümlerine aykırı olmayan her işi, vasıflara uygun iş sayılır. Ailevi durum gibi kişisel faktörler de bir işin vasıflara uygun olup olmadığı bakımından dikkate alınır.

Bildirim yükümlülüğü nedir?

Vatandaşlık parası alan bir kişi olarak Jobcenter’a düzenli şekilde bilgi vermekle ve randevulara uymakla yükümlüsünüz. Örneğin tatile gideceğiniz için belli bir süre ulaşılamaz olacaksanız bunu Jobcenter’a bildirmelisiniz. Bu yükümlülük, olası iş tekliflerine hızlı bir şekilde yanıt verebilmeniz için getirilmiştir.

Kişisel durumunuzda bir değişiklik olduğunda da yine Jobcenter’a bilgi vermelisiniz. 

Bu şart örneğin aşağıdaki durumları kapsar:

• Bir işyeri veya bir yan iş bulduysanız
• Örneğin veraset veya vergi iadesi yoluyla bir seferlik bir miktar para elinize geçtiyse
• Yükseköğrenime başladığınızda
• Emekli maaşı almaya hak kazandığınızda
• Annelik parası (Mutterschaftsgeld) veya başka yardımlar alıyorsanız
• Geçici veya kalıcı olarak iş göremez olmanız
• Adresiniz değiştiğinde
• Medeni haliniz değiştiğinde
• Hane halkınızın (ihtiyaç ortaklığının) üyelerinde değişiklik olduğunda

Temel kural: Yükümlülükler ihlal edildiğinde ve bildirim yapılmadığında gerçekleşen yardım kesintileri geriye dönük olarak da yapılabilir.

Hangi durumda yardım kesintisi yapılmasının haklı olacağı her zaman ayrıntılı olarak incelenir, zorlu durumlar göz önünde bulundurulmalıdır. 

Bir bildirim yapılmadığında, standart ihtiyaç bir aylığına yüzde 10 düşürülür. İlk yükümlülük ihlalinde standart ihtiyaç bir aylığına yüzde 10, ikinci yükümlülük ihlalinde standart ihtiyaç iki aylığına yüzde 20 ve son basamakta üç aylığına yüzde 30 düşürülür.

Barınma ve ısınma giderleri koruma altında kalı. Yardım kesintisi yapılan gençlere danışmanlık teklifi sunulur ve standart ihtiyaç yüzde 30’dan fazla düşürülmez.

Vatandaşlık parası alırken sağlık sigortam devam eder mi?

Almanya’da yaşayan herkes, hastalık veya bakıma muhtaçlık durumunda güvence altında olabilmesi için yasal veya özel bir sağlık sigortası kurumuna üye olmak zorundadır. Vatandaşlık parası alan kişiler için de bu geçerlidir. Genelde önceki yasal sağlık sigortanız kapsamındaki sigortalılığınız devam eder. Aylık primler Jobcenter tarafından doğrudan sağlık sigortasına ödenir. Özel sağlık sigortası için de Jobcenter’a başvuru yapabilirsiniz. Ancak bunun katkı payı tutarı sınırlıdır.

İlaçlar için katkı payı muafiyetim olacak mı?

Pek çok ilaç, homeopatik ve yardımcı maddeler sağlık sigortası tarafından tam olarak ödenmez ve sigortalılar giderlerin belli bir kısmını kendileri karşılamak, yani katkı payı ödemek zorundadır. Vatandaşlık parası alan kişiler için de bu geçerlidir. Katkı payı ödeme muafiyetiniz yoktur.

İlaç veya yardımcı maddeler için yapılan harcamaların büyük bir mali yük oluşturmaması için katkı paylarının yıllık tutarı sınırlandırılmıştır. Bu, yıllık brüt gelirin yüzde 2’si kadardır (“harcama yükü sınırı”). Katkı payları bu sınırı aştığında sağlık sigortanızdan diğer katkı payları için muafiyet talep edebilirsiniz. Bu durum hastanede yatış giderleri için de geçerlidir.

Çocuklar ve 18 yaşına kadar olan gençler esas olarak katkı payı ödemek zorunda değildir.