İlaç bağımlılığı (Medikamentenabhängigkeit)

İlaç bağımlılığı, kişilerin reçeteli veya reçetesiz ilaçlara yönelik karşı konulamaz bir istek geliştirdikleri bir bağımlılık türüdür. Bu sıklıkla ağrı kesicileri, uyku ilaçları, sakinleştiricileri veya uyarıcıları kapsar. Kişiler, kendi yaşamlarını olumsuz etkilemesine rağmen ilaç tüketimlerini denetleyemezler.

Sağlıkları, kişisel ilişkileri veya meslekleriyle ilgili sorunlar yaşamalarına rağmen ilaç almaya devam ederler. İstedikleri etkiyi hissedebilmek için sıklıkla dozu artırırlar, bu da bir tolerans geliştirildiğine işaret eder. Bu sorun karmaşıktır ve ilaçlardan arınmış bir yaşam sürdürebilmek için profesyonel yardım gerektirir.

Dünya Sağlık Örgütü ilaç bağımlılığını altı kriter yardımıyla fiziksel bir bozukluk olarak tanımlar.

Ancak teşhis için bunların hepsi aynı zamanda görülmek zorunda değildir, bu kriterlerden üçünün bir kişide son bir yıl içinde ortaya çıkmış olması yeterlidir:

• İlaç almaya yönelik şiddetli istek veya karşı konulamaz arzu duymak
• Alışıldık doz alınmadığında veya alınması geciktiğinde fiziksel yoksunluk belirtilerinin görülmesi
• İlaç alımının zamanını, miktarını ve sıklığını denetlemekte güçlük çekmek
• Dozun artmasıyla birlikte ilacın etkisinin azalması (tolerans geliştirilmesi)
• Ortaya çıkan ağır zararlarına rağmen ilaç alımını sürdürmek
• Yaşamın diğer alanları giderek arka plana atılırken (ilgi kaybı) yalnızca ilaçlara ve ilaç almaya odaklanmak

Bağımlılık danışmanlığıyla ilgili ilk görüşme için herhangi bir belge getirilmesi gerekmez. Ancak ilaç kullanımınızı tarif edebilmelisiniz ve söz konusu ilaçların adları elinizde bulunmalıdır. Muhtemelen sizden bir anket formu doldurmanız istenecektir. Danışmanlık sürecinin devamında belge sunmanız gerekecekse, nelere ihtiyaç olduğuna dair size önceden bilgi verilecektir.

1. Aydınlatma ve bilgilendirme

İlaç bağımlılığı danışmanlığı, kişileri ve onların yakınlarını ilaçların kötüye kullanımından kaynaklanan etkiler, riskler ve sonuçlar hakkında bilgilendirir ve mümkün olan terapi stratejilerini gösterir.

1. Teşhis ve değerlendirme

Bağımlılığın teşhisi ve değerlendirilmesi konusunda yardımcı olur, gerekli medikasyona göre farkın ne olduğunu açıklar ve ihtiyaç halinde uzmanlaşmış hizmetlere sevk edebilir. 

1. Yetkin danışmanlık

İlaç bağımlılığıyla mücadele eden insanlara duygusal destek sağlayan bir ortam sunar. 

1. Tedavinin planlanması

Danışmanlık merkezi, kişinin bireysel ihtiyaçlarını ve kişiye özel bağımlılık durumunu esas alan bir tedavi planı hazırlanması konusunda yardımcı olur. 

1. Tedavi bulma konusunda yardım 

Rehabilitasyon merkezleri, yatarak ve ayakta tedavi programları ve grup terapileri dahil olmak üzere uygun terapi olanaklarının bulunması konusunda size destek olur. 

1. Önleyici çalışmalar

İlaçların kötüye kullanımının riskleri ve sonuçları hakkında aydınlatır, ilaç bağımlılığından nasıl kaçınılabileceğini gösterir.

1. Yakınlar için destek

Bağımlılıkla baş etmek için nasıl yardımcı olabileceklerini öğretmek ve onları desteklemek üzere bağımlı kişilerin aileleri ve arkadaşlarına yönelik yardım ve danışmanlık verir. 

1. Takip ve tekrarın önlenmesi

İlaç bağımlılığı danışmanlığı, terapiden sonra bağımlılıktan arındırılmış bir yaşam sürmek ve tekrarlardan kaçınmak için kişilere destek olur.

• Bağımlılık danışmanlığı kapsamında uzman bir kişiyle, güncel ilaç kullanımınızın nasıl olduğunu ve bunun ne gibi sonuçlar doğurduğunu konuşursunuz.
• Size yaşamınızdaki güncel durumlar hakkında sorular yöneltilir.
• Sürecin devamında güncel durumu değiştirmeye yönelik motivasyonunuzun ne kadar güçlü olduğunu ve ilaç tüketiminizle ilgili hangi hedefleri güttüğünüzü ortaya çıkarmak önemlidir.
• Görüşme sırasında size, bağımlılığın üstesinden gelmek için ne gibi olanaklar bulunduğu gösterilir. Bunlar örneğin bağımlılık tedavileri, tedavi yeri veya dayanışma grupları bulmak şeklinde olabilir.

Önemli: Uyuşturucu bağımlılığı danışmanlığı kapsamında irtibata geçtiğiniz kişiler yasal gizlilik yükümlülüğüne tabidirler.

Mesela uyuşturucu bağımlılığı danışmanlığı gibi psikososyal danışmanlıklar genelde ücretsizdir.

Danışmanlık merkezleri çoğunlukla belediyeler, il ve ilçeler ve eyaletler tarafından veya kiliseler ya da kamu yararına çalışan örgütler tarafından finanse edilir. Danışmanlığın sonucunda ayakta veya yatarak tedavi gereği ortaya çıkarsa da yine çoğunlukla herhangi bir ücret ödenmez.

Uyuşturucu bağımlılığı nedeniyle yürütülen bir tedavide ise tıbbi rehabilitasyon hizmeti söz konusudur. Bunu normalde emeklilik sigortaları karşılar. Bunun yetkili olmadığı durumlarda ise sağlık sigortası veya sosyal yardım kuruluşları devreye girebilir. Bir rehabilitasyon hizmeti talep etmeniz halinde danışmanlık veren kişi size yardımcı olur.

 Takip sürecini emeklilik sigortası veya yasal sağlık sigortası finanse eder.

Almanya’da neredeyse her yerleşim yerinde bağımlılık danışmanlık merkezleri vardır; buralara başvurarak yardım alabilirsiniz. Ayrıca çevrim içi olanaklar ve ücretsiz telefonla danışmanlık da vardır.

• Ulusal Bağımlılık ve Uyuşturucu Yardım Hattı: 01806 - 31 30 31
  (günün 24 saati, sabit hatlardan çağrı başına 0,20 €, cep telefonundan çağrı başına maks. 0,60 €)
• Telefonda psikolojik destek (ücretsiz): 0800 - 111 0 111 veya 0800 - 111 0 222

Danışmanlık merkezlerinin çoğu yakınlar ve arkadaşlar için de danışma görüşmeleri sunar. Yakın çevrenizden bir kimsenin ilaç bağımlılığından mustarip olduğunu düşünüyorsanız buradan daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Bağımlılık danışmanlığı kapsamındaki görüşmeler genel olarak anonimdir. Emin olmak istiyorsanız, önceden seçtiğiniz danışmanlık merkezine telefon ederek bunu sorabilirsiniz.

Danışmanlık görüşmesinden sonra çeşitli olanaklar vardır. İdeal durumda danışmanlık veren kişi görüşme sırasında size uygun olan yardım olanaklarından bahseder. Tedavi sırasında tıbbi, psikolojik ve sosyoterapi önlemleri kombine edilebilir. Görüşme sırasında, atacağınız bir sonraki adımın bir grup terapisi veya bir terapi olabileceğini muhtemelen fark edeceksiniz. Bunun için ayakta tedavi, günlük kliniklerde (tüm gün ayakta) tedavi veya yatarak tedavi olanakları vardır.

ÖNEMLİ: Bu süreçte hiçbir şey için zorlama olmayacaktır, atacağınız adımların hepsine kendi iradenizle karar vereceksiniz!

Bağımlılık danışmanlığı merkezleri öncelikle bir danışmanlık görevi üstlenir: Danışmanınız hangi önlemlerin size uygun olduğunu ortaya çıkarır, yardım olanaklarına yönelik tavsiyeler dile getirir ve ihtiyaç duyulması halinde bir dayanışma grubuyla bağlantı kurmanızı sağlar. Danışmanlık merkezinizin somut olarak başka hangi olanakları sunduğunu telefonla veya ilk görüşmede öğrenebilirsiniz.

Bağımlılık danışmanları sizi hiçbir şeye zorlayamazlar ve zorlamayacaklardır da, çünkü bu bir danışmanlık sürecidir. Bu danışmanlık sürecinin hedefi, size yardımcı olmak için ortak bir yol bulmaya çalışmaktır.